tytuł: Mitologia
Starożytnej Grecji
autor: Michał Pietrzykowski
posiadam skąd:
posiadam od:
przeczytana:
tytuł oryginału: -
data wydania: pierw.: -
polsk.: 1983, 1985
wydawnictwo: Wydawnictwa
Artystyczne i Filmowe
tłumaczenie: -
liczba stron: 320
ISBN: 83-221-0251-8
kategoria: mity
i legendy
moja ocena: 8/10
seria: Mitologie świata /18
ZAWARTOŚĆ ZBIORU
wprowadzenie
mity o powstaniu świata,
bogów i ludzi
mity o bogach
mity o herosach
wybrana bibliografia
spis ilustracji
OPIS
Książka w bardzo dużym stopniu, oprócz
przedstawienia mitów, koncentruje się na związkach mitologii ze sztuką, na
różnorodnych formach przedstawienia w sztukach plastycznych postaci i scen
mitycznych.
FRAGMENTY
·
~ Tomasz Mann
„Istota
mitu polega na wiecznym powracaniu, pozaczasowości, wiecznej teraźniejszości”
MOJA OPINIA
ZACZERPNIĘTE Z KSIĄŻKI
·
mity o powstaniu świata, bogów i ludzi
powstanie
świata i narodziny bogów
Od
zarania swych dziejów Grecy zastanawiali się, jak powstał świat, skąd wzięli
się bogowie i ludzie? Na pytania te udzielano wielu różnych odpowiedzi i
badając sprzeczne warianty mitów możemy stwierdzić, że już w najwcześniejszych
źródłach są zawarte dowody istnienia odmiennych koncepcji powstania świata i
bogów, czyli kosmologii i teogonii.
Przedmiotem
sporu była pierwsza zasada bytu, z której wyłonił się świat. Między innymi
przyjmowane, że Okeanos – wielka rzeka opływająca cały świat, uosobiony wieczny
Czas i wreszcie Chaos, tworzyły pierwotny stan, kiedy nad pomieszanymi
elementami nie panowała żadna siła porządkującą.
Nim
było morze, ziemia i niebios sklepienie,
Jedyny
miało wyraz całe przyrodzenie.
Zwano
go zamęt, ogrom bezkształtny, nieskładny,
Ciężar
tylko na świecie martwy i bezwładny;
Widać,
że się ze sprzecznych żywiołów źle sklecił.
Owidiusz „Przemiany”. Cytuję według wydania: Warszawa,
1993, s.1. (przełożył B. Kiciński)
Zgodnie
z najpopularniejszą teogonią Hezjoda, z Chaosu wyłoniła się najpierw Gaja
(Ziemia) oraz Eros, bóg miłości, pierwsza siła nadająca światu uporządkowaną
formę. Ziemia następnie zrodziła Uranosa (Niebo). Ze związku tej pary – Gai i
Uranosa – powstali sturęcy olbrzymi, cyklopi i sześć par tytanów, którzy stali
się pierwszą generacją bogów w pełnym znaczeniu tego słowa (w odróżnieniu od
pierwotnych sił elementarnych, jak ziemia, niebo, mrok itp.).
Z
pierwotnego Chaosu wyłoniły się również liczne istoty o abstrakcyjnym,
bezosobowym charakterze: najpierw Noc i Erebos uosabiający mrok i ciemności
panujące pod ziemią, z ich zaś związku powstały Dzień i Powietrze, a także inne
personifikacje i bóstwa abstrakcyjne (Nemezis, Los, Starość, Niezgoda i wiele
innych).
Zgodnie
z mitami wyrażającymi idee sekty orfików z pierwotnego nieładu miało się
wyłonić jajo. Kiedy jajo pękło, wykluł się z niego Eros zwany także Fanesem –
skrzydlata istota o cechach obu płci. Dokonał on pierwszego aktu
porządkującego: oddzielił niebo i ziemię, które powstały z dwóch połówek
skorupy jaja.
Dziećmi
Uranosa i Gai było sześciu tytanów: Okeanos, Kojos, Krejos, Hyperion, Japetos i
Kronos oraz sześć tytanid: Tetyda, Fojbe, Eurybia, Klimenie, Teja i Rea (wśród
nich wymienia się niekiedy Azję). Uranos, którego mity przedstawiają jako
podejrzliwego tytana, obawiał się o swą władzę i strącił w znajdujące się pod
ziemią czeluście Tartaru swych synów, groźnych cyklopów i sturękich olbrzymów.
Oburzona tym postępkiem Gaja zwróciła się do tytanów, aby poskromili Uranosa.
Najmłodszy tytan, Kronos, zdecydował się wystąpić przeciw ojcu, odebrał mu
władzę i pozbawił go męskości (Ziemia skropiona krwią Uranosa wydała wówczas
na świat trzy Erynie, boginie zemsty).
Kronos
objął panowanie nad światem i okazał się wkrótce despotą nie mniejszym od ojca.
Cyklopów i sturękich, których przejściowo uwolnił, zamknął z powrotem w
Tartarze. Gaja przepowiedziała Kronosowi, że zostanie pokonany przez własnego
syna. Usiłując zapobiec spełnieniu się przepowiedni, wszystkie dzieci jakie
wydała na świat jego siostra – małżonka, Rea, połykał zaraz po urodzeniu.
Losowi temu ulegli kolejno: Hades, Posejdon, Hestia, Demeter i Hera. Dopiero
najmłodszy syn, Zeus, miał spełnić wyroki przeznaczenia, uniknąć zagłady i
pozbawić ojca władzy.
Inni
potomkowie tytanów odegrali również znaczną rolę w mitach. Hyperion i Teja,
byli rodzicami bóstw opiekujących się ciałami niebieskimi: Heliosa, Selene i
Eos. Japetos i Klimenie wydali na świat Prometeusza, Epimeteusza i Atlasa, zaś
Kajos i Fojbe – Leto, matkę Apollina i Artemidy. Okeanos i Tetyda mieli
niezliczone córki zwane Okeanidami.
O
walce Zeusa przeciw Kronosowi i tytanom i o dojściu do władzy nowej generacji
bogów opowiemy w jednym z następnych rozdziałów.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Witam :)
Będzie mi miło, gdy odwiedzając tę stronę, zostawisz po sobie ślad w postaci komentarza.
Pozdrawiam,
Crystal